Εύζωνος. Ο Ευ και εζωσμένος. Δηλαδή ο καλά ζωσμένος, ο ντυμένος με ευπρέπεια και χάρη, ο σφριγηλός, ο ελαφρά οπλισμένος στρατιώτης Πεζικού.
Με αυτή την ενδυμασία υποδέχθηκαν τον Λόρδο Βύρωνα οι Μεσολογγίτες. Η στολή του Εύζωνα παραπέμπει στον Έλληνα κλεφταρματωλό, με κύριο ένδυμα τη φουστανέλα, το φέσι και τα τσαρούχια, αυτόν που φέρνει ελαφρά εξάρτυση, τον πεζό, τον συνεχιστή του απελευθερωτικού αγώνα.
Κατά την δημιουργία του Ελληνικού κράτους και ειδικότερα από το 1833 και έως το 1863, ανάμεσα στα αρχικά τάγματα πεζικού υπήρχε και ένας λόχος ευζώνων, από το οποίο δημιουργήθηκε το πρώτο σώμα Ευζώνων, που ονομάστηκε ημίταγμα ευζώνων..
Το 1867, από το ημίταγμα συγκροτήθηκαν 4 ανεξάρτητα τάγματα Ευζώνων με σκοπό την φρούρηση των συνόρων και την πάταξη της ληστείας.
Διακρίθηκαν ιδιαίτερα στις πολεμικές συρράξεις του 1897 και στους Βαλκανικούς πολέμους το 1912-1913.
Μετά το τέλος των βαλκανικών πολέμων, με την αναδιοργάνωση του στρατού στις 23 Δεκεμβρίου 1913 το πεζικό συγκροτήθηκε σε 42 αριθμημένα συντάγματα. Από αυτά τα 5 τελευταία ήταν ευζωνικά. Το πρώτο, το 1/38 με έδρα την Καρδίτσα, το δεύτερο 2/39 με έδρα το Μεσολόγγι, το τρίτο 3/40 τα Ιωάννινα, το τέταρτο 4/41 την Βέροια και το τελευταίο 5/42 τη Λαμία.
Το 2/39 ΣΕ απαρτίσθηκε από στρατεύσιμους οπλίτες που προέρχονταν κατά βάση από το Νομό Αιτωλοακαρνανίας, που τότε μαζί με το Νομό Ευρυτανίας, αποτελούσε ένα νομό. Ανήκε αρχικά στην ΙΙΙ Μεραρχία Πεζικού με έδρα την Πάτρα, και στο Β΄ Σώμα Στρατού με έδρα επίσης την Πάτρα.
Κατά τον Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο 1914-1918 λόγω της πολιτικής αναταραχής από τον Εθνικό Διχασμό, η κυβέρνηση μετά την σταθεροποίησή της, υπό τον Ελευθέριο Βενιζέλο προκειμένου να ενισχύσει τις συμμαχικές δυνάμεις στο Μακεδονικό Μέτωπο έλαβε μέρος, με γενική επιστράτευση από τον Ιανουάριο μέχρι τον Μάιο του 1918. Μετά την επιστράτευση, το 2/39 μαζί με τις λοιπές μονάδες της ΙΙΙ ΜΠ μεταφέρθηκε ατμοπλοϊκά στο Βόλο και από εκεί στη Λάρισα, με τελικό προορισμό τα Πετρανά Κοζάνης.
Εκεί στην Κοζάνη το 2/39 λόγω ενός δυσάρεστου συμβάντος, και στις 5 Ιουλίου μεταστάθμευσε στο χωριό Κρατερό Φλώρινας λόγω του ότι εκεί η ΙΙΙ ΜΠ ενσωματώθηκε στην Γαλλική Στρατιά Ανατολής του Στρατηγού Ανρύ. Η δράση του 2/39 ΣΕ ξεκινάει από τις 12/8/1918. Στις 15 Αυγούστου προωθήθηκε δυτικά του Μοναστηρίου στην περιοχή της Μεγάλης Πρέσπας. Την 20ην Αυγούστου, υπό τις διαταγές της 30ής Γαλλικής Μεραρχίας, αναλαμβάνει τον τομέα Πρεσπών έναντι των Βουλγάρων,
Την 24η-25η Αυγούστου οι Βούλγαροι σε αιφνίδιο βομβαρδισμό καταδιώχθηκαν από τους Εύζωνες.
Η δράση των ορεσίβιων Τσολιάδων, ενίσχυσε την εμπιστοσύνη και προκάλεσε τον θαυμασμό των Γάλλων συμμάχων, προς τον Ελληνικό Στρατό.
Συνέχισε μαχόμενο, τη νικηφόρα πορεία του από το ελληνικότατο Μοναστήρι, τα Σκόπια και το Πίροτ, όπου συνενώθηκε με την ΙΙΙη Μ.Π., στην οποία ανήκε.
Οι Εύζωνοι του 2/39 ΣΕ, οι οποίοι θυσιάσθηκαν δια την Ελευθερία, στα εδάφη των Βαλκανίων, ανήλθαν σε 222 νεκρούς.
Αδιάψευστοι μάρτυρες, των λαμπρών κατορθωμάτων τους στο μέτωπο, είναι το μνημείο πεσόντων στο Πίροτ της Σερβίας, αλλά και με τον πολεμικό Σταυρό Γαλλίας για την έξοχη δράση του. Παρέλαση Ελληνικής αντιπροσωπείας στο Παρίσι με ομάδα ευζώνων να κρατούν την ελληνική σημαία.
Στο Πίροτ ο Σύνδεσμος Εφέδρων Αξιωματικών Νομού Αιτωλοακαρνανίας, παλαιότερα τίμησε με εκδηλώσεις μνήμης, που έγιναν σε συνεργασία της Σερβίας και της Ελλάδας.
<<Για τον αγώνα τον καλό που έπεσαν εδώ πέρα, η Λυτρωμένη Ηρώισσα Γη, σας έγινε μητέρα, τον Σέρβο και τον Έλληνα μια δόξα αυτούς αδερφώνει, η δάφνη από το αίμα σας, αμάραντη φυτρώνει>>.
Μικρασιατική Εκστρατεία
Το 2/39 ΣΕ έφτασε ατμοπλοϊκά στις 5 Αυγούστου 1920 στη Σμύρνη. Έλαβε μέρος στις Επιχειρήσεις προς το Εσκή Σεχήρ (από τον Δεκέμβριο 1920 έως τον Μάρτιο 1921).
Η ανεκτίμητη συμβολή του παρουσιάζεται στην πολύνεκρη μάχη του Αβγκίν της Προύσας τον Μάρτιο του 1921, όπου σε ένα 48ωρο, έπεσαν ηρωικά μαχόμενοι, στην πρώτη γραμμή, δύο Διοικητές του Συντάγματος και δύο τραυματίσθηκαν, Συνέχισε τη δράση του, στις επιχειρήσεις προς Αφιόν Καραχισάρ. στην περίφημη μάχη του Καρά-Κουγιού, ανατολικά του ποταμού Σαγγάριου, τον Αύγουστο του 1921, όπου έπεσε επικεφαλής των ανδρών του, ο γενναίος Διοικητής του Συντάγματος, ο Συνταγματάρχης Βλάσιος Καραχρήστος, που το όνομά του –τιμής ένεκεν-φέρει από το 2000, το 2/39ΣΕ.
25 μήνες παρέμεινε στα αιματοβαμμένα χώματα της Μικράς Ασίας και την 1η Σεπτεμβρίου 1923 έφθασε στο Μεσολόγγι ατμοπλοϊκώς. Οι απώλειες του Συντάγματος, κατά τη διάρκεια της Μικρασιατικής Εκστρατείας, ανήλθαν σε 29 Αξιωματικούς και 297 Οπλίτες.
Το 1929 με την αναδιοργάνωση του στρατού έγιναν μεταβολές στα Ευζωνικά Συντάγματα. Διαλύθηκαν τα 1/38 ΣΕ της Καρδίτσας και το 4/41 της Βέροιας, ενώ τα άλλα τρία το 2/39, το 3/40 και το 5/42 μετέπεσαν σε Τάγματα, με τους αυτούς αριθμούς αντίστοιχα.
2ος Παγκόσμιος πόλεμος
Κατά τη διάρκεια του Ελληνοϊταλικού πολέμου του 1940-41, το σύνταγμα αποτελούσε μέρος της 8ης Μεραρχίας Πεζικού και ήταν μια από τις πρώτες ελληνικές στρατιωτικές μονάδες που πολέμησαν με τους Ιταλούς.
«Το 2/39 ΣΕ, μετά την επιστράτευση, από τις αρχές Οκτωβρίου του 1940, μετακινήθηκε στις 25η Οκτωβρίου 1940 και την 1η Νοεμβρίου έφτασε αρχικά στο Πέτα της Άρτας και τελικά στην Άνω Λαψίστα Ιωαννίνων, ως εφεδρεία της VIII ΜΠ, η οποία ήδη δεχόταν την επιθετική ορμή των μηχανοκίνητων Ιταλικών Δυνάμεων στην τοποθεσία: Καλαμά – Καλπάκι – Γκραμπάλα. Έλαβε μέρος, στην έναρξη της επίθεσης, στη μάχη της Βίγλας (14-17 Νοε 1940), μπροστά από τη Γκραμπάλα και πριν από το χωριό Βασιλικό, με σοβαρές απώλειες, με 45 νεκρούς.
Και στις επιχειρήσεις από της 25ης Νοεμβρίου, μέσα στην Αλβανία, στα εδάφη της Βορείου Ηπείρου, η οποία απελευθερωνόταν για δεύτερη φορά, στη νεώτερη Ελληνική περίοδο.
Το 2/39 συμμετείχε στην υποχώρηση από το μέτωπο της Βορείου Ηπείρου και στις 23η Απριλίου 1941, μετά τη συνθηκολόγηση βρέθηκε στην περιοχή των Ιωαννίνων : Οι συνολικές απώλειες του Συντάγματος στον Έλληνα-Ιιταλικό Πόλεμο ανήλθαν σε νεκρούς, τραυματίες, παγόπληκτους, εξαφανισθέντες, και αιχμάλωτους: αξιωματικούς : 89 και οπλίτες : 2112».
Στην θέση της πρώτης νικηφόρας μάχης στη Βίγλα, όπου σκοτώθηκαν οι 45 άνδρες του Συντάγματος, στήθηκε μνημείο. Σε μαρμάρινη πλάκα και σε μαρμάρινους σταυρούς αναγράφονται τα ονόματά τους.
Ονομασία του συντάγματος
Στις 31 Αυγούστου 1965 απέκτησε την ονομασία “12ο Σύνταγμα Πεζικού” και στις 26 Ιουνίου 1978 μετονομάστηκε 2/39 Σύνταγμα Ευζώνων, Στις 26 Σεπτεμβρίου 2000, το σύνταγμα απέκτησε την τιμητική ονομασία “Συνταγματάρχης Καραχρήστος” προς τιμήν του διοικητή του, Συνταγματάρχη Βλάση Καραχρήστου, ο οποίος σκοτώθηκε, όπως λέχθηκε πολεμώντας στις 20 Αυγούστου 1921.
Η έδρα του είναι στο στρατόπεδο στο Μεσολόγγι με την ονομασία προς τιμήν του ήρωα Σπύρου Μουστακλή, ο δε διοικητής του σήμερα είναι ο συνταγματάρχης Παντελής Μπερτσάς.
Από τις 2 Δεκεμβρίου 1950 και μέχρι σήμερα, με ολίγων χρόνων διακοπή, λειτουργεί Κέντρο Εκπαίδευσης Νεοσυλλέκτων στο Μεσολόγγι
Για την δράση του Συντάγματος ο τελευταίος διοικητής του, ο ηρωϊκός Καλφέλης Στυλιανός καταλήγει : «……οι Τσολιάδες του 1940, μιμούμενοι τους προγόνους των, όλων των εποχών, τήρησαν κατά γράμμα τον ιερόν όρκον, που έδωσαν εντός του κήπου των Ηρώων του Μεσολογγίου,
Πολλοί Ελληνόπαιδες, έχουν ένα όμορφο και αξέχαστο κομμάτι από τη ζωή τους στην πόλη του Μεσολογγίου. Καθόλου σπάνιο στην επικράτεια, όταν πεις ότι είσαι από το Μεσολόγγι, εκτός από τον σχολιασμό για την ιστορία του, να ακούσεις: Α΄ εγώ έβγαλα εκεί το Τ.Ε.Ι., άλλος, και εγώ υπηρέτησα εκεί στο 2/39.
Το 2/39 ΣΕ, δεν είναι υπηρεσία, είναι ιστορία.
Θεόδωρος Μυλωνάς
Αναλυτικά το δελτίο τύπου
