Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ανακοίνωσε, στις 14 Φεβρουαρίου2024, τα αποτελέσματα έρευνας με τη μορφή της σάρωσης, για τις μεθόδους προώθησης αγαθών που ακολουθούν οι ινφλουένσερς. Οι εθνικές αρχές 22 κρατών – μελών (Αυστρία, Βέλγιο, Κύπρος, Τσεχία, Δανία, Φιλανδία, Γαλλία, Γερμανία, Ελλάδα, Ουγγαρία, Ιρλανδία, Ιταλία, Λετονία, Λιθουανία, Λουξεμβούργο, Μάλτα, Πορτογαλία, Ρουμανία, Σλοβακία, Σλοβενία, Ισπανία, Σουηδία) καθώς και της Ισλανδίας και Νορβηγίας, οι οποίες ανήκουν στο Δίκτυο Συνεργασίας μεταξύ των Εθνικών Αρχών για την επιβολή της νομοθεσίας για την προστασία των καταναλωτών συμμετείχαν στην έρευνα. Ελέγχθηκαν 576 ινφλουένσερς, εκ των οποίων 82 είχαν πάνω από 1 εκατομμύριο ακολούθους, 301 πάνω από 100.000, και 73 ανάμεσα σε 5.000 και 100.000. Αρκετοί ινφλουένσερς ήταν ενεργοί σε πολλά κοινωνικά δίκτυα. 572 στο Instagram, 334 στο TikTok, 224 στο YouTube, 202 στο Facebook, 82 στο X (πρώην Twitter), 52 στο Snapchat και 28 στο Twitch.
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή τόνισε ότι η νομοθεσία για την προστασία των καταναλωτών προβλέπει ότι όλες οι εμπορικές επικοινωνίες (διαφημίσεις) πρέπει να διέπονται από διαφάνεια. Οι ινφλουένσερς στις αναρτήσεις τους, δεν πρέπει να παραπλανούν τους καταναλωτές με ψεύτικες, ή εσφαλμένες πληροφορίες, για τα προϊόντα και τις υπηρεσίες που προωθούν, σύμφωνα με την Οδηγία για τις αθέμιτες εμπορικές πρακτικές. Κάθε προωθητική ενέργεια αγαθών, ή μάρκας αγαθών, που περιλαμβάνεται σε ανάρτηση, από την οποία ο ινφλουένσερ κερδίζει χρήματα, ή άλλα οφέλη, πρέπει να ανακοινώνεται ως διαφήμιση. Επίσης, οι ινφλουένσερς που πωλούν αγαθά, για δικό τους λογαριασμό, έχουν τις υποχρεώσεις, που απορρέουν από την Οδηγία για το ηλεκτρονικό εμπόριο, δηλαδή να ενημερώνουν τους καταναλωτές, για τη διεύθυνσή τους και από την Οδηγία για τα δικαιώματα των καταναλωτών, δηλαδή να παρέχουν στους καταναλωτές, νόμιμη εγγύηση, το δικαίωμα της υπαναχώρησης κ.λπ. Το 2023, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή δημοσιοποίησε το Νομικό Κέντρο του Ινφλουένσερ, όπου οι ινφλουένσερς θα μπορούσαν να βρουν πρακτικές πληροφορίες, για τη συμμόρφωσή τους με την ευρωπαϊκή νομοθεσία.
Παρόλα αυτά, τα αποτελέσματα αυτού του ελέγχου ήταν αποκαρδιωτικά:
- 97% των ινφλουένσερς (558) έκαναν διαφημιστικές αναρτήσεις. Μόνον το 20% αυτών (112) το αποκάλυπταν συστηματικά.
- 78% των ινφλουένσερς (558) ασκούσαν διαφημιστική δραστηριότητα . Μόνον το 47% αυτών (210) ήταν εγγεγραμμένοι ως έμποροι, σε εθνικό επίπεδο.
- 30% των ινφλουένσερς (173) δεν παρείχαν καμιά πληροφόρηση, στις αναρτήσεις τους, όπως διεύθυνση ηλεκτρονικού ταχυδρομείου, όνομα εταιρίας, ταχυδρομικό κώδικα, αριθμό εγγραφής.
- 38% των ινφλουένσερς (216) δε χρησιμοποιούσαν τη σήμανση που παρέχουν οι πλατφόρμες, για να αποκαλύψουν εμπορικό περιεχόμενο, π.χ. «πληρωμένη διαφήμιση». Αντίθετα χρησιμοποιούσαν άλλους όρους, όπως συνεργασία, συμμετοχή, ευχαριστίες κ.λπ.
- Μόνον 40% των ινφλουένσερς (231) αποκάλυπταν ότι πρόκειται για διαφήμιση και μόνον 34% των ινφλουένσερς (199) έκαναν αυτή την αποκάλυψη εμφανή, χωρίς να απαιτούνται επί πλέον βήματα, όπως πατήστε εδώ για περισσότερες πληροφορίες, ή κατεβείτε παρακάτω.
- 40% των ινφλουένσερς (231) προωθούσαν τα δικά τους προϊόντα, υπηρεσίες, ή φίρμα. 60% αυτών (138) δεν αποκάλυπταν ότι πρόκειται για διαφήμιση.
- 44% των ινφλουένσερς (254) είχαν δική τους ιστοσελίδα, από την οποία πωλούσαν απευθείας αγαθά.
- 119 ινφλουένσερς προωθούσαν ανθυγιεινά τρόφιμα και αλκοολούχα ποτά, ή επικίνδυνες δραστηριότητες, όπως ιατρικές και αισθητικές θεραπείες, τζόγο, κρυπτονομίσματα κ.λπ.
Ως αποτέλεσμα των ελέγχων 62% των ινφλουένσερς που ελέγχθηκαν, δηλαδή 358 ινφλουένσερς ενημερώθηκαν ότι θα υποστούν επί πλέον ελέγχους, από τις εθνικές τους αρχές, οι οποίες θα παρακολουθήσουν τη συμμόρφωσή τους με τη νομοθεσία.
Ελπίζουμε στη συμμόρφωση, αλλά θα ζητήσουμε και αυστηρή εφαρμογή της νομοθεσίας και κυρώσεις.
Κέντρο Προστασίας Καταναλωτών
